O saunie w aspekcie naukowym

Kąpiel w saunie zaliczana jest do zabiegów z zakresu wodolecznictwa, w których nie wykorzystuje się ciśnienia wody [1]. Jest zabiegiem, w którym stosuje się wyższą temperaturę otoczenia niż temperatura ciała człowieka. Ekspozycja ciała na to działanie jest zamierzona w celach leczniczych, medycznych, profilaktycznych, regeneracyjnych organizmu i oczywiście kosmetycznych. Z punktu widzenia naukowego kąpiel w saunie spełnia większość elementów składowych treningu zdrowotnego, co nie oznacza, że można zrezygnować z aktywności fizycznej. Wszechstronność jej oddziaływania jest domeną. Adnotacja pozytywnego działania sauny na organizm człowieka jest długa, ale jej zastosowania jeszcze do końca nie są potwierdzone badaniami. Należy zatem pamiętać o ryzyku związanym ze stosowaniem tak silnego bodźca termicznego [2].

Według Finów, z sauny może korzystać każdy, kto jest w stanie dojść do niej o własnych siłach, przystosowując organizm do zmiennych parametrów ciepła.

Nie wszyscy jednak mogą korzystać z sauny. Zdyskwalifikowane są osoby z:

• chorobami serca: silne nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca i krążenia, niedawno przebyty zawał serca, choroba wieńcowa,
• chorobami neurologicznymi: epilepsja, stwardnienie rozsiane,
• zaawansowaną astmą,
• gruźlicą,
• nowotworami,
• chorobami wenerycznymi,
• owrzodzeniami, guzami,
• chorobami zakaźnymi, zapalnymi
• kacem,
• również osoby pod wpływem alkoholu, narkotyków, kobiety w ciąży i w okresie menstruacji

Sauna działa na serce, poprawia ogólny wzrost odporności, krążenie krwi, wydzielanie hormonów przysadki, nadnerczy i na komórki nerwowe, ponieważ pod wpływem podwyższonej temperatury wydzielają serotoninę – neuroprzekaźnik w mózgu odpowiedzialny między innymi za kontrolę nastroju i samopoczucia tzw. cząsteczka szczęścia. Między innymi, dlatego właśnie uwielbiamy saunę.

 

Wskazania do korzystania z sauny:

• napięcia mięśni,
• zapalenie stawów
• bóle reumatyczne,
• obniżona odporność,
• nawracające infekcje układu oddechowego
• nawracające infekcje narządów rodnych
• wybrane problemy pulmonologiczne i kardiologiczne
• problemy z przemianą materii
• anoreksja
• bulimia
• otyłość
• ogólna poprawa kondycji
• cellulit
• poprawa wydolności organizmu
• problemy na tle nerwowym, w tym depresja.

Sauna wykorzystuje gorące powietrze ze zmienną wilgotnością. Uzależnione jest to od rodzaju sauny czy energii promieniowania podczerwonego.

Wysoka temperatura w przestrzeni sauny powoduje zwiększenie ilości wydzielanego przez organizm potu i rozszerzenie naczyń krwionośnych skóry. Wpływa to korzystnie na poprawą trofiki skóry. W kosmetologii sauna traktowana jest jako zabieg odnowy biologicznej. Dzięki wysokiej temperaturze panującej w komorze skóra zostaje oczyszczona, a pory skórne rozszerzone. Efektem tego działania jest zwiększone wchłanianie i działanie substancji aktywnych (np. kremu antycellulitowego, odżywczego czy witaminowego serum) https://nanoskincare.pl/kategoria/nanobrazja/nano-oxygen-serum nałożonych na skórę po sesji spędzonej w saunie.

W celach higieniczno-leczniczych rekomendowane jest korzystanie z sauny 2-3 razy w tygodniu. Po seansie wskazany jest odpoczynek uzależniony od spędzonego na nim czasie. Należy uzupełniać płyny w postaci wody, soków owocowych lub warzywnych – szczególnie polecany jest sok pomidorowy z uwagi na wysoką zawartość potasu [3,4].

Coraz częściej pojawiają się pytania czy sauna może zapobiegać chorobom neurodegeneracyjnym, których aktualnie odnotowuje się coraz więcej?

Warto przytoczyć badanie przeprowadzone na University of Eastern Finland, (badanie opisano w magazynie „Age and Ageing” w tłumaczeniu: Wiek i starzenie się), które potwierdziło tezę, że częste zażywanie kąpieli w saunie może zmniejszać ryzyko demencji. Wpływ sauny na ryzyko zachorowania na alzheimera oraz inne formy demencji analizowano na podstawie badania Kuopio Ischaemic Heart Disease Risk Factor Study (KIHD), które objęło ponad 2 tys. mężczyzn w średnim wieku, zamieszkujących wschodnią Finlandię [5].

Podsumowanie

Konieczne są dalsze badania z solidnym projektem eksperymentalnym z uwzględnieniem osób nieprzyzwyczajonych do sauny. Wówczas kąpiel w saunie będzie mogła być rutynowo stosowana jako niefarmakologiczny schemat leczenia niektórych zaburzeń medycznych w celu złagodzenia objawów a przede wszystkim poprawy samopoczucia, czego osobiście doświadczam.

Monika Sekita-Pilch

Literatura

1. 1.Kasprzak W, Mańkowska A. Fizykoterapia, medycyna uzdrowiskowa i SPA. Wyd. I. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 2008: 9–16
2. Kluger N. Sauna: cardiac and vascular benefits and risks. Presse Medicale 2011; 40(10): 895–899.
3. T. Mika, W. Kasprzak: Fizykoterapia, Wyd. PZWL, Warszawa 2006.
4. E. Żyżniewska-Banaszak, H. Mosiejczuk, P. Cichociki: Fizjoterapia i odnowa biologiczna – czy dla wszystkich?, Annales Academiae Medicae Stetinensis – Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej, 56, 2010, 113-120.
5. https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,412436,czeste-korzystanie-z-sauny-zmniejsza-ryzyko-demencji.html
6. https://www.saunahome.pl/uzytkowanie-saun-pm-142.html